Sarımsak, Alliaceae familyasından 25–100 cm yüksekliğe kadar ulaşabilen, yapraklarında, saplarında ve toprağın altındaki soğanında kokulu bir yağ bulunan yıllık bir bitkidir. Keskin kokulu ve sert bir tadı olan sarımsak doğada yabani ortamlarda yetişmez, yetiştiriciliği yapılar. Bir baş sarımsakta 20 diş sarımsak tanesi vardır ve bir sarımsak tanesi ortalama 1 gram ağırlığındadır. Sarımsağın içinde şekerler, A B C vitaminleri, kükürtlü uçucu yağ ve allil sülfür vardır. Sarımsağın keskin kokusu ve yağı allil sülfürden kaynaklanır.
Sarımsak Çeşitleri
Sarımsağın toprağa, tadına, kokusuna göre farklı çeşitleri vardır. Ülkemizde Kastamonu, Edirne ve Balıkesir illerinin dışındaki illerde yetişen sarımsak ticari değil, kişisel çıkarlar için üretilmektedir. Kastamonu iline bağlı Taşköprü ilçesinde yetiştirilen sarımsakların çoğu ilaç firmalarınca antibiyotik üretiminde kullanılır.
Kastamonu Sarımsağı: İç ve dış ticarette en fazla aranan ürünlerin arasındaki Kastamonu sarımsağı pembe ve beyaz kabuklu, kışa dayanıklı olup acı bir tada sahiptir.
Edirne Sarımsağı: Trakya ve Marmara yöresinde yetiştirilen bej ve beyaz renkli kabuklu, 25 gram ağırlığında sıkı başlık sarımsak türüdür.
Balıkesir Sarımsağı: Gevşek yapılı Balıkesir sarımsağı fazla dayanıklı olmadığından taze tüketilmelidir.
Kara Sarımsak: Ülkemizde en çok ekilen sarımsak çeşidi kara sarımsaktır. Bu sarımsak iri dişlidir ve acı bir tada sahiptir.
İspanyol Sarımsağı: Bu tür sarımsak genelde Avrupa’da yetiştirilmektedir.
Sarımsağı Sadece Yemeklerde Kullanmak Ona Haksızlık Olur
Sofraların baş tacı, et yemeklerinden mezelere, salatalara kadar türlü yemeğin olmazsa olmazı sarımsağın aslında kullanım alanları oldukça fazladır. Sarımsağı gribin tedavisinde doğal öksürük ilacı olarak, sivilcelerden ve uçuklardan kurtulmanın bir yolu olarak, doğal böcek ilacı olarak, ayaklarda kötü kokuya neden olan mantarların düşmanı olarak, kâğıt ve kartonda yapıştırıcı olarak, cam yüzeydeki çatlakların kırılmasını engelleyici olarak, dezenfektan temizleyici olarak ve yüzeylerin buzlanmasını önlemek için kullanabilirsiniz.
Sarımsağı saç dökülmelerine karşı kullanacaksanız sarımsak ya da sarımsak yağını saçınızın diplerinden uç kısımlarına doğru masaj yaparak sürüp bir gece bekletin. Sabah saçlarınızı içinde sarımsak özü bulanan sabun ya da şampuan ile yıkayıp iyice durulayın. Sarımsağı antioksidan ve antibiyotik özelliği için akne ve sivilcelerinize karşı kullanacaksanız büyüklüğüne göre bir diş veya iki tane küçük diş sarımsağın suyunu çıkarın ve aynı ölçüde elma sirkesiyle karıştırarak küçük bir pamuk ile gözaltınız dışında cildinizin tamamına sürün.
Sarımsak Faydaları Nelerdir?
Sarımsağın girdiği eve doktor girmez derler! Peki neden bunu söylerler? Eskilerin bildiği gerçek sarımsak hakkında yapılan araştırmalar sonucunda ortaya çıkıyor ve sarımsağın faydaları her geçen gün artmaya devam ediyor.
Zeytinyağında pişirerek, kıyılmış ya da çiğ olarak yemeklerde, mezelerde ve salatalarda tüketilebilen ancak birçoğunun kokusu nedeniyle uzak durmayı tercih ettiği sarımsağın sağlığımız için faydaları oldukça fazladır.
- Sarımsak bağışıklığı artırır
- İltihapları söker
- Kardiyovasküler sağlığı geliştirir.
- Ayrıca saç dökülmelerini önler
- Antioksidan ve anti bakteriyel etkisiyle bakterileri yok ederek cildi temizler
- Besin zehirlenmesine sebep olan bakterileri öldürür ve ayakta kaşıntı yapan mantar ile savaşır.
Sarımsak İçerisinde Geçen Bilimsel Çalışmalar
- 1944 senesinde J. Cavallit ve J. Bailey’in keşfi olan ve sarımsağın içinde bulunan Oleum allicine yağının 1 miligramı, 15 OE penisilinin aktivitesine eşittir. 2016’da Journal of Nutrition’da yayınlanan bir çalışma sarımsak özünün metabolik sendromlu hastaların kalbe kan ileten arterler üzerinde azaltıcı etkisi olduğunu göstermiştir. Meme kanseri hastaları üzerinde Fransızların yaptığı araştırma sarımsağın göğüs kanseri riskinde ciddi ölçüde azalma olduğunu göstermiştir.
- San Francisco Körfezi bölgesinde yapılan bir araştırma pankreas kanseri riskinin sarımsak ve de soğan tüketenlerde yüzde 54 daha düşük olduğu kanıtlanmıştır. 2014’te Maturitas bilim dergisinde yayınlanan bir çalışma sarımsağın hipertansiyonu standart ilaçlar düzeyinde düşürdüğünü göstermiştir. Soğuk kasım ve şubat ayları arasında yapılan 12 hafta süren bir çalışma sarımsağın içeriğindeki allicin’in soğuk virüsüne karşı olduğunu göstermiştir.
- İran’dan Mazandaran Tıp Bilimleri Araştırma Enstitüsü araştırmacılarının sarımsak ile yaptığı deney sarımsağın saç dökülmeleri karşısında etkili olduğunu göstermiştir. Journal of Neurochemistry’de yayınlanan bir araştırma sarımsak özünün ve aktif S-allil-L-sisteinin Alzheimer hastalığını tedavi etmek için kullanılabileceğini düşündürmüştür.
- Diyabetik sıçanlar üzerinde yapılan bir deney, sarımsağın diyabetik komplikasyonların hafifletilmesini sağladığını göstermiştir. Cancer Prevention Research ‘nin ( Kanser Önleme Araştırma Merkezi) yaptığı 7 senelik araştırma haftada en az iki kez çiğ sarımsak tüketenlerin akciğer kanseri riskinin az olduğunu ortaya koymuştur.
Sarımsak Alırken ve Tüketirken Bunlara Dikkat Edin
- Sarımsak alırken yumuşak, buruşmuş ve küflü ya da filizlenmiş olmamasına dikkat edin.
- Aşırı sarımsak tüketmeyin. Çünkü sarımsağın aşırı tüketilmesi mide sorunu, gaz, ishal, ağız ve kötü vücut kokusuna neden olabilir.
- Taze ve kuru fazla temas etmeyin, derinizde karıncalanma oluşur.
- Sarımsak nadiren baş dönmesi ve ağrı, yorgunluk, iştahsızlık, kas ağrısı, astım atakları ve deri döküntüleri gibi alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
- Kan seyreltici kullanırken sarımsak tüketmek ilacın etkisini arttırarak pıhtılaşmayı zorlaştırır.
- Regl döneminde veya kanama oluşabilecek cerrahi operasyonlarda sarımsak tüketilmesi kan basıncının düşmesine ve halsizliklere sebep olur.
- Sarımsak yağının oda sıcaklığında saklanması Klostridium botulinum bakterisinin üremesine ve hastalık oluşmasına yol açar.
- Sarımsaktan en büyük faydayı sarımsağı çiğ tüketerek sağlarsınız.
- Yüksek ateş sarımsağın içerindeki allicini öldüreceğinden 60 dereceden fazla ısıtmayın ve yemeğin pişmesine yakın yemeğe ilave edin.
Her girdiği yemeğe lezzet katmayı başaran ve usta aşçılar tarafından genellikle tercih edilen, kurtarıcı görevi gören sarımsak sadece anlattığımız üzere sadece bir besin değildir. Çeşitli faydaları bulunmaktadır ve insan sağlığı açısından önemli yere sahiptir. Bu yüzden düzenli olarak sarımsak tüketmeyi ihmal etmemenizi öneriyoruz!