Yetişkinlerde ve bebeklerde besin zehirlenmesi, besinlerde meydana gelen bakteri ve mikroplar nedeniyle bozulmuş yiyeceklerin tüketilmesi sonucu oluşan bir rahatsızlıktır. Besinlerde meydana gelen bu değişimlerin en temel nedeni üretim, tüketim ve muhafaza edilmesi gibi durumlarda yeterli hijyen koşullarının sağlanmaması ve dikkatsiz davranılmasıdır. Besin zehirlenmeleri üç başlıkta altında incelenebilmektedir;
- Bakteriyel Besin Zehirlenmeleri
Bebeklerde gıda zehirlenmesi, daha çok bakteriyel zehirlenmelerden kaynaklı olarak görülmektedir. Bakteri üreten gıdalar ve bakteri toksinleri ile etkileşime girmiş olan gıdalar, besin zehirlenmelerinin en önemli sebebidir. En yaygın görülenleri ise hayvanlardan bulaşan ya da hayvansal gıdalarda meydana gelen bakterilerdir.
Bakteriyel besin zehirlenmeleri, yiyeceklerin üretilmesi ve muhafaza edilmesi aşamalarında gerekli hijyen koşullarının sağlanamaması sonrasında oluşmaktadır. Sıcak hava, nemli ortamlar bakterilerin ve mikroorganizmaların daha çabuk üremesine neden olduğu için bu tarz zehirlenmeler daha çok yaz mevsiminde görülmektedir.
- Bakteriyel Olmayan Zehirlenmeler
Bebeklerde besin zehirlenmesi çeşitlerinden bir diğeri bakteriyel olmayan zehirlenmelerdir. Bakteriyel olmayan besin zehirlenmelerinin en önemli nedeni bilinçsizce davranmaktır. Bu tip zehirlenmeler en yaygın haliyle zehirli mantarların ya da bitkilerin tüketilmesi durumunda ortaya çıkmaktadır. Böyle durumlarda dikkatli olunmalı ve emin olunmayan besinler rastgele tüketilmemelidir. Bunun yanı sıra parazitler ve ağır metaller de bu zehirlenmelere neden olan maddeler arasındadır.
Bunlar bakteriyel olmayan besin zehirlenmelerinin en yaygın nedenleri arasındadır. Genel olarak besin zehirlenmelerinin yaşanmasının sebebi dikkatsizliktir. Bilinmeyen besinlerin ya da bozulmuş gıdaların önemsenmeden, dikkat edilmeden tüketilmesi zaman zaman zehirlenmelere yol açabilmektedir.
- Virüslere Bağlı Olarak Gelişen Sindirim Sistemi Enfeksiyonu Zehirlenmeleri
Virüslere bağlı gelişen sindirim sistemi enfeksiyonları zaman zaman besin zehirlenmelerine neden olabilmektedir. Sindirim sisteminde meydana gelen enfeksiyonlar ya da besinlerin içerisinde bulunan bakterilerin sindirim sistemine yerleşmesi sonucu zehirlenmeler görülebilmektedir. Bu enfeksiyonlar daha çok Hepatit A VE Hepatit E virüsü kaynaklı olarak görülmektedir.
Zehirlenme Belirtileri
Zehirlenme, vücuda farklı yollardan giren zehirlerin yaşamsal fonksiyonlarını etkileyecek boyutlarda ciddi rahatsızlıklara neden olmasıdır. Zehirlenmelerin en az zararla atlatılabilmesi ve doğru tedavinin uygulanabilmesi için zehrin kaynağının bir an önce belirlenmesi oldukça önemlidir.
Zehirlenme, yetişkinlerde/bebeklerde besin zehirlenmeleri, solunum zehirlenmeleri ve cilt zehirlenmeleri olarak üç şekilde görülmektedir. Sindirim-besin zehirlenmeleri genel olarak bulantı, kusma, karın ağrısı şikayetleriyle ortaya çıkmaktadır. Zehirli maddelerin ve gazların solunmasıyla meydana gelen zehirlenmelerde nefes darlığı, baş ağrısı, baş dönmesi sıklıkla görülmektedir. Cilt zehirlenmeleri ise şişlik ve kızarıklıklar şeklinde ortaya çıkmaktadır.
Zehirlenmeler zaman içerisinde dolaşım sistemine de etki edebilmektedir. Bu durumda baş ağrısı, soğuk soğuk terleme, kalpte ritim bozukluğu ve durma, kasılma, uyuşma, şok ve bilincin kapanması gibi belirtiler görülmektedir. Bu belirtilerden bir ya da birden fazla görüldüğü taktirde en kısa sürede en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Gıda Zehirlenmesi Belirtileri
Yetişkinlerde ve bebeklerde besin zehirlenmesi, en sık karşılaşılan zehirlenme türüdür. Bozulmuş gıdalar, aşırı alkol tüketimi, yüksek dozda ilaç alınması, kimyasal madde ya da temizlik ürünlerinin içilmesi genel olarak sindirim yoluyla gerçekleşen zehirlenmelerin tümüdür. Peki bebeklerde gıda zehirlenmesi nasıl anlaşılır? Sindirim zehirlenmeleri arasında en sık görülen, yetişkinlerde ve bebeklerde gıda zehirlenmesi belirtileri şöyledir;
- Bulantı
- Kusma
- Karın ağrısı
- Karında şişkinlik
- Karın bölgesinde meydana gelen kramplar
- İshal
Bu belirtilerin meydana gelmesinin ve gıda zehirlenmelerinin yaşanmasının nedeni bilinçsiz gıda tüketimi ve dikkatsizliktir. İçerisinde bakterilerin ürediği besinlerin tüketilmesi, iyi pişmemiş et/tavuk/balık ürünleri, çiğ yumurta, pastörize olmamış süt gibi hayvansal gıdalarda bu durum sıklıkla görülmektedir. Bu nedenle özellikle bu tarz besinler tüketilirken daha dikkatli olunmalıdır.
Bebeklerde İlaç Zehirlenmesi Belirtileri
Çocuklarda ve bebeklerde besin zehirlenmesi türlerinden bir tanesi de ilaç zehirlenmeleridir. İlaç zehirlenmeleri genellikle çocukların her bulduğunu yeme alışkanlığı ile ortaya çıkan bir durumdur. Kullanılan ilaca ve dozuna göre bu durum ölümle sonuçlanabilecek kadar ciddi sorunlara yol açabilmektedir. İlaç zehirlenmelerinde önemli olan durumun erken fark edilmesidir. Erken fark edildiğinde yaşanabilecek ciddi sağlık problemlerinin önüne geçebilmek mümkündür.
İlaç zehirlenmelerinde en yaygın görülen belirtiler; bulantı, kusma, kramp, karın ağrısı, hızlı solunum, ritim bozukluğu, uyku ve baygınlık olarak görülmektedir. Belirtiler en fazla bir iki saat içerisinde ortaya çıkmaktadır. Bebeklerde besin zehirlenmesi, ilaç zehirlenmesi gibi bir durumdan şüphelendiğiniz taktirde en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekmektedir.
Bebeklerde Besin Zehirlenmesi Tedavisi & Bebeklerde Gıda Zehirlenmesine Ne İyi Gelir?
Bebeklerde besin zehirlenmesi gibi durumlarda belirtiler ortalama 1-3 gün içerisinde kendiliğinden ortadan kaybolmaktadır. Geçen bu sürede vücut, ishal, kusma, terleme gibi tepkiler verebilmekte, toksinlerin atılmasını bu şekilde sağlamaktadır. Ancak ishal ve kusma gibi tepkiler vücutta ciddi oranda su kaybına neden olacağından tedavi esnasında öncelikle bu konuya odaklanılmaktadır. Yani öncelik bu sıvı kaybının dengelenmesi ve düzenlenmesi üzerinde olacaktır.
Bebeklerde gıda zehirlenmesi yaşandığı durumda öncelikle bir sağlık kuruluşuna başvurulmalı ve doktorun söyledikleri dışında herhangi bir ilaç kullanılmamalıdır. Bunun yanı sıra bol bol dinlenme ve sıvı tüketimi zehirli maddelerin vücuttan daha kolay atılmasını sağlayacaktır. Ayrıca vücutta elektrolit seviyesinin düzenlenmesi için toz şeker, tuz ve su yardımıyla bir karışım hazırlanarak tüketilebilmektedir.
Gıda Zehirlenmesi Evde Tedavi
Bebeklerde besin zehirlenmesi fark edildiği anda hastaneye başvurulmalıdır. Ancak bazen çok basit, kendiliğinden geçebilecek kadar hafif zehirlenmeler de yaşanabilmektedir. Bu gibi durumlarda evde kalınacaksa zehrin etkisinin azalabilmesi için yoğurt tüketmek en bilinen yöntemler arasındadır.
Ayrıca ishal, kusma gibi belirtilerin neden olduğu sıvı, elektrolit kaybının dengede kalabilmesi için bol bol sıvı tüketilmelidir. Su dışında bitki çayları da zehirlenme durumlarında oldukça yarar sağlamaktadır. Bebeklerde besin zehirlenmesi gibi bir durum yaşandığı taktirde en doğrusu en yakın sağlık kuruluşuna başvurmaktır.