Çölyak hastalığı ile ilgili detaylı bilgileri vereceğiz ve beslenme şekilleri ile hayatınızı daha fazla kolaylaştırabilirsiniz. Hastalıklarda beslenme konusu oldukça dikkate alınmalıdır. Sağlığımızı tehlikeye atmadan sağlıklı ve doğru bir beslenme modeli benimsenmelidir. Öncelikle Çölyak hastalığı nedir? sorusunu sizler için cevaplayalım ve ardından çölyak hastalığında beslenme konularını ele alalım.
Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak ince bağırsağın glüten isimli proteine karşı yaşam boyu sürecek olan alerjik hassasiyetidir. Arpa, yulaf, buğday, çavdar Glüten içeren gıdalardır. Günlük beslenmemizde aldığımız gıdalar ince bağır sağımız da bileşenlere ayrılarak vücudumuzun ihtiyacı olan mineral ve vitaminlerin kana karışmasına yardım eder. Vücudumuzun yeterli kadar gıda alabilmesi ince bağırsakta bulunan Villus adı verilen çıkıntılar tarafından sağlanır. Çölyak hastaları glutenli bir gıda tükettiklerinde bu çıkıntılar azalarak tahrip olurlar.
Bu nedenle bağırsaklarında azalma olur ve gıdalar emilemez hale gelir. Bun nedenle beslenme yetersizliği ve buna bağlı hastalıklar ortaya çıkar. Ççlyak hastalığının bazı belirtileri mevcuttur bunları sizlere maddeler halinde sunacağız.
Çölyak Hastalığı Belirtileri
Çölyak hastalığının en büyük belirtileri geniş bir yelpazeye yayılır bu belirtilere bakarak hekim kontrolü olmadan teşhis koymak yanlış olacaktır. Bu nedenle bu konuda uzman bir hekime muayene olunmalıdır.
- Karında öne doğru şişlik
- Yaş ve kilo oranında düşüklük
- Kansızlık ve kaslarda zayıflık
- Büyük tuvalet ihtiyacının artması
- Kusma, iştahsızlık
- Büyümede yavaşlık
- Ağız içi yaraları oluşumu
- Ciltte döküntü
- Sinirlilik durumu
Çölyak Hastalığı Beslenme Şekilleri
Çölyak hastalığı gluten tüketilmemesi gereken bir hastalıktır. Bu durumda ilk teşhisten sonra kişiler oldukça zorlanacaklarını düşünürler fakat bu o kadar zor olan bir beslenme şekli değildir. Patates,mısır, pirinç unu, fasulye, bezelye, barbunya, soya, nohut ve mercimek glutenli besinlerin yerini kolaylıkla alabilir. Aynı zamanda et, süt, yumurta balık diyetinizde yer alan besinlerdir.
Bu diyet programında dikkat edilmesi gereken en önemli nokta alınan gıdanın işlenmemiş olması ve satın alınırken içerisinde gluten olup olmadığını kontrol etmek en dikkat edilecek noktadır. Peynir, yoğurt ve dondurma satın alınırken içerisinde gluten olup olmadığı titizlikle kontrol edilmelidir. Makarna, dolma, tarhana, bulgur, erişte gibi gıdalar yasaklanmış listenizde yer alır. Patates, mısır, soya, pirinç unundan yapılan yiyecekleri tüketebilir normal ekmek, pasta, börek, bisküvi gibi gıdaları asla tüketemezler.
Bir diğer bilinmesi gereken durum ise Çölyak hastalığı sadece doğuştan gelen bir hastalık değildir yaşamın her hangi bir döneminde ortaya çıkabilir.
Çölyak Hastalari için Glutensiz Ekmek Tarifi
- 2 su bardağı glutensiz un
- çok az tuz
- 12 gr yaş maya
- 2 çorba kaşığı zeytinyağı
- 1 su bardağı ılık su
Yapılışı
Öncelikle tüm malzemeler mikserinizin karıştırma kabına eklenir. Daha sonra önce düşük daha sonra yüksek devirde pürüssüz bir kıvam alıncaya kadar mikserler karıştırılır daha sonra önceden yağlanan ekmek tavasına yada kek kalıbına dökülür. Üzeri elle düzleştirilerek sıcak bir yerde iyice mayala nana kadar bekletilir.
Üzeri fırça yardımı ile nemlendirilerek sıcağa dana yanıklı küçük bir kaba su konularak fırının arka kısmına yerleştirilir. Önceden ısıtılan 210 derecede kapağını açmadan 35 dk kadar pişirilir.
Çölyak Hastaları Şeker Yiyebilir mi?
Çölyak hastalarının katkısız olduğu sürece basit toz şeker yemesinde herhangi bir sakınca bulunmamaktadır. Ancak çeşitli hazır gıdalar ve tatlı içerisinde bulunan şeker içeren besinleri tüketmemeleri gerekiyor.
Çölyak Hastaları Yumurta Yiyebilir mi?
Çölyak hastaları yumurtayı rahatlıkla yiyebilir. Organik tavuk yumurtası seçmeniz sağlığınız açısından daha iyi olacağı için seçiminizi bu yönde kullanmanızı tavsiye ediyoruz.
Çölyak Hastaları Yoğurt Yiyebilir mi?
Çölyak hastalarına tüm süt ürünlerinin zararı olmadığı gibi yoğurt yemeninde bir yan etkisi bulunmayacaktır.
Çölyak Hastaları Süt Ürünleri Yiyebilir mi?
Doğal olarak üretilen ve içerisinde gereksiz katkı maddesi bulunmayan tüm süt ürünleri çölyak hastaları tarafından gönül rahatlığıyla yenebilir. Hazır satılan sütlü tatlılar ve çeşitli süt ürünleri türevlerinden uzak durmanızda fayda var.
Çölyak Hastaları Ne Kadar Yaşar?
Çölyak hastaları normal bir insanın yaşayacağı süre kadar hayatını sürdürebilir. Sadece yaşantısı boyunca glütensiz ürünler tüketmeye özen gösterecek ve alerjisinin oluşarak yaşam kalitesinin düşmemesine dikkat edecektir.
Çölyak Hastaları Ne Yememeli?
- Un veya galeta ununa batırılıp yağda kızartılmış olan deniz ürünleri
- Malt olarak tabir edilen tüm içecekler (Alkollüler dahil)
- Bol tuzlu ve özel sosla yapılan kuruyemişler (Gluten içerdiği için sakıncalı)
- Hazır dondurma, mayonez, ketçap, hardal, ranch sos, barbekü sos, her türlü sirke türevi, sakızlar, puding ve çikolata çeşitleri glüten içermektedir. Eğer glütensiz olduğu belirtilmişse tüketiminde sakınca yoktur.
- Glüten içeren ve sıklıkla tüketilen besinler; herhangi çeşit un ve undan yapılan ürünler (ekmek dahil), börek, makarna, hazır salça ve domates sosu, bisküvi, bulgur ve pilavı, yarma ve tarhana çorbası gibi ürünler.
- Çölyak hastaları hayatı boyunca bir nevi diyet yapmakta olduğundan diyet yaparken dikkat edilmesi gerekenler konusunda bilgi sahibi olmalıdır.