Aminoasitler, vücudumuzun yapı taşlarıdır. Proteinde bulunan temel moleküler birimlerdir. Aminoasitlerin çeşitli tipleri vardır ve her biri farklı bir işleve sahiptir. Vücudumuz için gerekli olan aminoasitler, vücudumuzun normal fonksiyonları için gereklidir. Bu makalede, vücudumuzun sağlıklı kalması için gerekli olan aminoasitler hakkında daha fazla bilgi edineceksiniz.
Aminoasit Nedir?
Aminoasitler, proteinlerin yapı taşlarıdır. 20 farklı aminoasit vardır ve bunlar polipeptit zincirlerinin oluşumunda yer alır. Bunlar, birbirlerine bağlanarak proteinlerin şekillenmesini ve işlevlerini belirlemelerini sağlarlar.
Esansiyel Aminoasitler
Esansiyel aminoasitler, vücudumuz için önemli olan ancak vücudumuzda üretilmeyen aminoasitlerdir. Bu aminoasitlerin alınması, vücudun normal fonksiyonları için gereklidir. Aşağıdaki tabloda, esansiyel aminoasitlerin adı ve işlevleri verilmiştir:
| Aminoasit Adı | İşlevi |
|---|---|
| Lizin | Büyüme, protein sentezi, kalsiyum emilimi |
| Metiyonin | Metabolizma, saç ve cilt sağlığı |
| Triptofan | Serotonin üretimi, uyku düzenlemesi |
| Fenilalanin | Nörotransmitter üretimi, zihinsel sağlık |
| Treonin | Protein sentezi, bağışıklık sistemi |
| Valin | Kas büyümesi, enerji üretimi |
| Histidin | Histamin üretimi, bağışıklık sistemi |
Non-Esansiyel Aminoasitler
Non-esansiyel aminoasitler, vücudumuzda üretilebilen aminoasitlerdir. Bu aminoasitlerin alınması gerekmez, ancak yine de vücudumuzun sağlıklı kalması için önemlidir. Aşağıdaki tabloda, non-esansiyel aminoasitlerin adı ve işlevleri verilmiştir:
| Aminoasit Adı | İşlevi |
|---|---|
| Alanin | Glukoz üretimi, enerji üretimi |
| Aspartik Asit | Nörotransmitter üretimi, enerji üretimi |
| Glutamik Asit | Nörotransmitter üretimi, enerji üretimi |
| Glisin | Protein sentezi, enerji üretimi |
| Sistein | Antioksidan üretimi, hücre koruma |
| Arginin | Kan dolaşımı, bağışıklık sistemi |
Kısa Zincirli Aminoasitler
| Aminoasit Adı | İşlevi |
|---|---|
| Glutatyon | Antioksidan üretimi, hücre koruma |
| Karnosin | Kas kütlesi arttırımı, kas dayanıklılığı |
| Anserin | Kardiyovasküler sağlık, bağışıklık sistemi |
| İmmünosin | Bağışıklık sistemi, hücre koruma |
| Düşük Molekül Ağırlıklı Peptidler | Kan dolaşımı, bağışıklık sistemi |
Proteinlerin Yapısı
Proteinler, aminoasitlerin peptit bağları ile birleştirilmesiyle oluşur. Proteinler, çeşitli yapı ve fonksiyonlara sahip olabilirler. Vücudumuzdaki proteinler, kas yapısından bağışıklık sistemine kadar birçok fonksiyonu yerine getirir.
Vücudumuz için Gerekli Aminoasitlerin Kaynakları
Vücudumuz için gerekli olan aminoasitler, çeşitli besinlerden alınabilir. Hayvansal kaynaklar, tüm esansiyel aminoasitleri içerirken, bitkisel kaynaklar tek başlarına tüm esansiyel aminoasitleri içermeyebilir. Ancak, çeşitli bitkisel kaynakları bir araya getirerek de tüm esansiyel aminoasitlerin alınması mümkündür.
Hayvansal kaynaklar, et, tavuk, balık, süt ve süt ürünleri, yumurta ve peynir gibi yiyeceklerdir. Bitkisel kaynaklar ise, fasulye, mercimek, nohut, soya fasulyesi, tofu, badem, fındık, tam tahıllar, sebzeler ve meyveler gibi yiyeceklerdir.
Aminoasit Eksikliği
Aminoasit eksikliği, vücudun normal fonksiyonlarını etkileyebilir. Esansiyel aminoasitlerin yetersiz alımı, kas kaybı, zayıf bağışıklık sistemi, yetersiz büyüme ve gelişme, cilt sorunları, uyku problemleri ve zihinsel sağlık sorunlarına neden olabilir.
Aminoasit Takviyeleri
Aminoasit takviyeleri, esansiyel aminoasitlerin eksikliğini gidermek için kullanılabilir. Ancak, fazla miktarda alınması zararlı olabilir ve yan etkilere neden olabilir. Bu nedenle, herhangi bir aminoasit takviyesi kullanmadan önce, bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
- Aminoasitler ne işe yarar?
Aminoasitler, proteinlerin yapı taşlarıdır ve vücudumuzda birçok fonksiyonu yerine getirirler. Kas yapısı, bağışıklık sistemi, cilt sağlığı, uyku ve zihinsel sağlık gibi birçok işlev için önemlidirler.
- Hangi yiyecekler esansiyel aminoasitleri içerir?
Hayvansal kaynaklar, tüm esansiyel aminoasitleri içerirken, bitkisel kaynaklar tek başlarına tüm esansiyel aminoasitleri içermeyebilir. Ancak, çeşitli bitkisel kaynakları bir araya getirerek de tüm esansiyel aminoasitlerin alınması mümkündür.
- Aminoasit takviyeleri zararlı mıdır?
Aminoasit takviyeleri, esansiyel aminoasitlerin eksikliğini gidermek için kullanılabilir. Ancak, fazla miktarda alınması zararlı olabilir ve yan etkilere neden olabilir. Bu nedenle, herhangi bir aminoasit takviyesi kullanmadan önce, bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.
- Aminoasit eksikliği hangi sağlık sorunlarına neden olabilir?
Esansiyel aminoasitlerin yetersiz alımı, kas kaybı, zayıf bağışıklık sistemi, yetersiz büyüme ve gelişme, cilt sorunları, uyku problemleri ve zihinsel sağlık sorunlarına neden olabilir.
- Hangi aminoasitler kas kütlesini arttırmak için önemlidir?
Karnosin, kas kütlesi arttırımı ve kas dayanıklılığı için önemlidir. Ayrıca, diğer kısa zincirli aminoasitler de kas kütlesini arttırmaya yardımcı olabilirler.
Proteinlerin en küçük yapı taşına aminoasit denir. Mikro besinleri optimize ederek vücut fonksiyonlarını yerine getirme büyüme ve sağlıklı kalma gibi işlevleri yerine getirir. Vücudumuz kendi kendine temel olan aminoasitleri üretemez bunun için beslenme yoluyla almamız gerekiyor. Diğer her türlü aminoasidi vücudumuz kendisi üretmektedir.
Yediğimiz yiyeceklerden aldığımız aminoasitler proteinleri oluşturur. Protein sindirildiği zaman tekrar aminoasitlerine ayrıştırılır ve vücutta farklı amaçlar için kullanılır. Bu yüzden yediklerimizden aldığımız her bir aminoasidin vücutta ayrı bir işlevi olduğunu anlamamız çok önemlidir. Tabi kaslarımızı geliştirmemiz için de aminoaside ihtiyacımız vardır.
Aminoasit ne işe yarar
Uc uca eklenerek protein sentezlerler sentezlenen aminoasitler ihtiyaç olduğu taktirde parçalanarak kullanıma hazır hale gelirler. Vücudumuzun asit seviyelerinin düzenlenmesinde, bağışıklık sistemlerimizin düzenlenmesinde, vücudumuzdaki yararlı maddelerin aktarımında ve bedenimizin enerji deposuna destek olmaktadır. Sonradan kullanılmak üzere bu şekilde depolanmasına translasyon denilmektedir.
Aminoasit çeşitleri
Hap şeklinde olanlar; halk arasında oldukça yaygın aminoasit türüdür.Yaygın kullanılma sebebi de tadı ve içim zorluğu olmamasıdır. Fiyat olarak da en uygun aminoasit kullanım türü olduğu kolaylıkla anlaşılır. Ilık su ile tüketildiği zaman 15 dakika gibi kısa bir sürede kana karışırlar.
Toz şeklinde olanlar; bir bardak suya karıştırılarak kullanılır, tatları kötü olduğundan pek tavsiye edilmezler. Hap türüne göre biraz daha fazla kullanılmasının tek sebebi kana daha hızlı karışmasıdır. Hem protein tozu hem de toz aminoasit kullanılırsa sizi ve midenizi çok fazla yorabilir.
Sıvı şeklinde olanlar; çok yüksek değerlere sahip olduklarından en çok tercih edilen türdür. Bu nedenden dolayı çoğu insan tarafından kullanılırlar. En büyük özellikleri ise kana çok hızlı karışıp direk kaslara etki ederler.
Haller bakımından 3’e ayrılan aminoasitler, üretici firmaların hedef kitlelerine göre de farklılık göstermektedir. Bu bakımdan 5 farklı aminoasit çeşidi mevcuttur. Bunlar;
BCAA, Glutamin, AOL, Likit aminoasit ve Kompleks aminoasitlerdir.
